گفت و گوی جام جم با دکتر مرتضیآ‌ موسی خانی مدیر کمیته ملی ربوکاپ ایران

[pesar.sabz.shad]

گفت و گوی جام جم با دکتر مرتضیآ موسی خانی مدیر کمیته ملی ربوکاپ ایران

رباتیک در 20 سال آینده یکی از سه صنعت بزرگ دنیا خواهد بود. پیشآبینی میآشود تا آن سال بیش از 30 درصد از کل نیروی کار سیارهآزمین در این صنعت کار کنند. با بررسی اجمالی دانش و فناوری رباتیک متوجه میآشویم کشور ما در این زمینه تواناییآهای نهفته بسیاری دارد که میآتواند از همین حالا برای 20 سال آینده سرمایهآگذاری و برنامهآریزی کند. حضور پررنگ مرکز تحقیقات مکاترونیک (MRLآ) در صنعت رباتیک ایران و توجه ویژه دانشگاه آزاد واحد قزوین به اهمیت مسابقات دانشجویی در رشد و علاقهآمندسازی مهندسان و مدیران آینده به این صنعت باعث شد تا پای گفتآوگوی دکتر مرتضیآ موسیآخانی، مدیر این دانشگاه بنشینیم.

دکتر مرتضی موسی آخانی مدیر دانشگاه آزاد اسلامی واحد قزوین و مدیر کمیته ملی ربوکاپ جمهوری اسلامی ایران با این که در رشته مدیریت تحصیل کرده، اما با راهآاندازی یکی از مراکز بزرگ تحقیقات مکاترونیک و رباتیک کشور در دانشگاه آزاد قزوین نقش مهمی در تربیت متخصصان و مهندسان جوان در این حوزه از دانش داشته است. تیمآهای دانشگاه قزوین و مرکز تحقیقات مکاترونیک از سال 2003 در مسابقات بینآالمللی ربوکاپ حضور داشته و مقامآهای ارزشمندی برای کشور کسب کردهآاند. از سال 1385 بهآدلیل حضور مقتدرانه تیمآهای رباتیک ایرانی در مسابقات جهانی این رشته، مجوز برگزاری مسابقات بینآالمللی ربوکاپ آزاد ایران از طرف فدراسیون جهانی ربوکاپ صادر شده که امسال شاهد برگزاری هفتمین دوره آن بودیم.

چرا دانش رباتیک باید برای کشوری مثل ایران مهم باشد؟

ما طی 10 سال آینده خواهیم دید واژه ربات، رباتیک، مکاترونیک و ربوکاپ بسیار ذکر خواهد شد. نیاز به ربات یک ضرورت دنیای آینده است و اگر کشوری بهرهآبرداری از ربات نداشته باشد نمیآتواند موفق باشد. در مکانآهایی که برای انسان خطرناک است یا صعبآالعبور است، مثل اعماق دریا که انسان نیاز به نمونهآبرداری یا تعمیرات دارد، از ربات استفاده میآکنند. در مواقعی که بعد مسافت زیاد یا نیاز به انجام فعالیتآها از راه دور اعم از جراحی است از ربات استفاده میآشود. به هر ترتیب ربات میآتواند فعالیتآهایی انجام دهد که برای انسان غیرممکن باشد. در دنیای امروز کسانی که میآتوانند از ربات بهرهآبرداری کنند کارایی سیستم خود را افزایش میآدهند. در دنیای رقابتی که مرزها به واسطه دانش برداشته شدهآاند، رقبا اگر به این دانش دست یابند آن را به شما عرضه میآکنند و زمانی که همه بتوانند برداشت کنند، آنها بیشتر میآتوانند بازار را تسخیر کرده و درآمد ایجاد کنند و شما عقب میآمانید. لذا این یک الزام استراتژیک است و اگر کسی نداشته باشد و بهرهآمند نباشد نمیآتواند موفق باشد. من معتقدم ما به واسطه داشتن نیروی انسانی متخصص، انسانآهایی خلاق، مستعد و علاقهآمند به رباتیک و هوش مصنوعی میآتوانیم از این شایستگی بهرهآمند و پیشگام جهان باشیم. کافی است تمرکز کنیم و وقتی تمرکز کردیم جهتگیری خوبی داریم و با این جهتگیری میآتوانیم پیشگام بوده و سهم بازار و سرعت بیشتری داشته باشیم و از این مزیت استراتژیک استفاده کنیم.

بنابراین شما به طور قطع باور دارید که ایران میآتواند در کنار اقتصاد وابسته به نفت، اقتصاد تولید محور تکنولوژیک داشته باشد و رباتیک چنین ظرفیتی دارد؟

صددرصد همین طور است. من معتقدم هم رباتیک و هم بخش شبیه سازی و نرمآافزاری این قابلیت را دارد. کشور ما نیز به علت داشتن نیروهای خلاق میآتواند مثل کشورهایی نظیر هند و آمریکا، شهرها و پارکآهای فناوری بسازد و جوانان مشتقاق و علاقهآمند را در آن منطقه جمع کند. امسال هم با تاکید رهبر معظم انقلاب آباید یکی از داشتهآهای ما یعنی ظرفیت تولید نرمآافزار و حتی سختآافزار را تقویت کنیم. در بخش سختآافزار گاهی اوقات به اجزا نیاز داریم که آن را هم میآسازیم و امکانآپذیر است، اما گاهی ترکیب این سختآافزارآها برای ساخت بعضی ماشینآآلات است که آن قابلیت را بچهآهای ایرانی در خودشان دارند. لذا اگر برنامهآریزی خوبی در نقشه راه توسعه کشور و نقشه آموزشی کشور تدوین کنیم و سازمانآهای مرتبط مثل سازمان پژوهشآهای علمی و صنعتی را با هم مرتبط کنیم، با یک برنامه منسجم میآتوانیم صادرکننده بخش مهمی از نرمآافزارهای جهان برای رباتآهای مختلف باشیم. حوادث صنعتی که پیش میآآید نیروهای انسانی را از کار افتاده میآکند و ما نیروهای ماهرمان را که سرمایهآهای سازمان هستند از دست میآدهیم.

در این مواقع ربات به انسانآها کمک میآکند. بسیاری از کارگران در محیطآهای اسیدیآای کار میآکنند که یک دقیقه نمیآتوان در آن محیط ماند، ولی آنها هشت ساعت آنجا کار و زندگی میآکنند. قطعا این موارد در جسم شخص اثر میآگذارد و ما نیروی متخصص و ماهر کشور را از دست میآدهیم. گذشته از بعد انسانی اگر ما حتی از بعد سرمایهآای هم نگاه کنیم، جایگزینی این افراد برای صنعت هزینهآهای سنگینی دارد. ما خیلی راحت از کنار این موارد میآگذریم که بسیار حیاتی و با اهمیت هستند.

این تصور که با به خدمت گرفتن ربات، نیروی کار انسانی بیکار میآشود، درست است؟

سوال خیلی خوبی است. خیر. رباتآها باعث میآشوند بازدهی صنعت بالا برود. وقتی این نسبت بالا برود، این صنعت میآتواند سهم بازار بیشتری به دست بیاورد. وقتی سهم بازار بیشتری به دست آورد، توسعه پیدا میآکند. توسعهآای که ممکن است در بخشی غیر از بخش کار بدنی باشد. مثلا در بخش طراحی و توسعه محصول سرمایهآگذاریآهای جدید در کشور اتفاق میآافتد.

حالا عکسش را ببینید که اگر رباتآها نباشد چه میآشود. سیستمآهای ما به کار نیروی انسانی متکی میآشود. این سیستم نمیآتواند رقابت کند و وقتی نتوانست رقابت کند میآشود نیم درصد بازار جهان که متاسفانه بازار ایران در حال حاضر است. یک درصد جمعیت جهان، یک درصد خاک جهان و نیم درصد هم سهم بازار جهان را داریم. ما اگر قرار باشد به این نیم درصد قناعت و داخل کشور رقابت کنیم، با توجه به نیاز کشور هیچ وقت نمیآتواند صنعت ما رشد داشته باشد. در ضمن اینآکه مردم قدرت انتخاب دارند و میآتوانند از کالاهای باکیفیتآتر و با قیمت کمتر استفاده کنند. این واقعیتی است، شما میآتوانید مرز کشور را ببندید که این قابل انجام نیست. اولا ما به مبادله کالا با خارج از کشور نیاز داریم و دوم مردم به شکلآهای مختلف با خارج از کشور تعامل دارند. فرمایش رهبر معظم انقلاب در ارتباط با حمایت از کار و سرمایه ایرانی باید به اعتقاد عمومی تبدیل و در سطح جامعه پیادهآسازی شود.

ما دو مزیت مواد اولیه ارزان و نیروی انسانی متخصص ارزان را داریم. اما در کنار آن و برای تحقق هدف حمایت از کار و سرمایه ایرانی باید صنعت از مکانیزاسیون و اتوماسیون بهرهآبرداری کند و اثربخشی کار را بالاتر ببرد تا ما درآمد بیشتر داشته باشیم، سرمایهآگذاری بیشتری آکنیم و در ادامه اشتغالزایی بیشتر خواهد شد. در همین کشورهای پیرامون ما این مساله بارز است، لذا من معتقدم مسئولان ما باید خیلی سریع کارگروهآهایی را تشکیل دهند و این کار گروهآها نباید هیچ دغدغهآای داشته باشند تا بتوانند از این مزیتآهای کشور استفاده کنند و سریعآتر به مقصود برسیم.

به نظر میآرسد نگاه شما فقط به صنعت رباتیک نیست. چه صنعتآهایی میآتواند آینده درآمد ایرانی را دانشآمحورتر کند؟

ببینید در حال حاضر هند میلیاردها دلار صادرات نرمآافزار دارد. هندی که با ما صنعت کامپیوتر را شروع کرده است در حال حاضر نرمآافزار صادر میآکند. ما هم در تولید نرمآافزار این قابلیت را داریم. اگر دانشگاهآها و مراکز تحقیقاتی ما با حضور استادان صاحبآنام و با بررسی نیازهای صنعتی، دستگاهآهای صنعتی و ماشینآآلات و... در بحث نرمآافزارها شروع به کار کنند در این صورت بزودی یعنی در چند سال آینده میآتوانیم درآمدآهای چند ده میلیاردی از صادرات نرمآافزار داشته باشیم. وقتی استراتژیآهای توسعه ژاپن را ملاحظه میآکنید، ژاپنیآها در چند سال اخیر استراتژی توسعهآشان را در مسیر و محور توسعه دانشگاهآها و مراکز تحقیقاتی و ایدهآپردازی قرار دادهآاند، چون ذهن قابل رقابت نیست، اما تلویزیون و خودرو قابل رقابتآاند. خلاقیتآهای ذهنی و فروش این ایدهآها و تبدیل آنها به محصولات نوآورانه و جدید میآتواند گنجی تمامآنشدنی باشد. در ژاپن دانشگاهآها از آموزش محور و پژوهش محور به کارآفرین محور تبدیل شدهآاند و دانشگاهآها بچهآها را به این سمت بردهآاند که ایدهآهای خلاقانه خود را به محصول تبدیل و پیادهآسازی کنند.

من اخیرا دیدم این پنج کشور توسعه یافته یک اتحادیه تشکیل دادند. واقعا به فکر فرو رفتم که ما هم شاید میآتوانستیم یکی از این محورآها باشیم، یعنی به عنوان یک قطب اقتصادی قوی با چند کشوری که از نظر آرمانآها با ما هماهنگی دارند یک اتحادیه تشکیل دهیم و واقعا به قطبی در جهان تبدیل شویم. من معتقدم ما، هم میآتوانیم قدرت فرهنگی جهان باشیم و هم قدرت اقتصادی جهان. این امکان برای ایران هست. شعار هم نمیآدهم و به عنوان فردی که کار کردهآام و در کنار محققان زندگی میآکنم و در کنار دانشجوها هستم میآدانم، ولی خلأهای بزرگ همین جهتآدهیآها، نبودن یک استراتژی مشخص و عدم تمرکز است. وقتی نور ملایم خورشید را با ذرهآبین متمرکز میآکنید میآسوزاند. ما هم برای بازکردن راه سنگلاخی پیشآرویمان باید انرژیآهای پراکنده را متمرکز کنیم.

اجازه دهید به بحث رباتیک بازگردیم. کمیته ملی ربوکاپ چرا تشکیل شد و چه رسالتآهایی دارد؟

فدراسیون جهانی ربوکاپ برای ساماندهی و توسعه فعالیت رباتیک در کشورها و برگزاری مسابقات محلی به گروهی از دستآاندرکاران و استادان باتجربهآای که در ربوکاپ بودند مجوز میآدهد کنار هم کار کنند و به عنوان نماینده فدراسیون در این منطقه برای برگزاری مسابقات ربوکاپ و توسعه و ترویج دانش رباتیک فعالیت نمایند. کمیته ملی ربوکاپ ایران جمعی از استادان دانشگاهآهای صاحبآنام هستند، استادانی مانند دکتر جمآزاد که از سال 1998 در این مسابقات بودند از دانشگاه صنعتی شریف تا دکتر پالهنگ در دانشگاه صنعتی اصفهان، دکتر شیری از دانشگاه امیرکبیر، دکتر شهری و دکتر ناظمی از دانشگاه شهید بهشتی، مهندسآ هاشمی، دکتر شعرباف، مهندس اسدالله نوروزی و دکتر محمودی از دانشگاه آزاد قزوین. اینها در واقع افرادی هستند که ترکیب کمیته ملی ربوکاپ را تشکیل میآدهند.

افراد صاحب نظری هستند که سالآها کار کردهآاند و مورد تایید فدراسیون جهانی هستند و برای این فعالیت برنامهآریزی میآکنند. بعد از آنآکه در سال 2002 برای اولین بار در فوکوکا ژاپن همراه تیم شرکت کردم، اتفاقی که آنجا دیدم یک سالن خیلی بزرگی بود به نام فوکوکا که مسابقات در آن برگزار میآشد. کل دانشآآموزان را از شهر فوکوکا آآورده بودند آنجا و به آنها عروسک رباتیک داده بودند و باید آن را سرهم میآکردند و با دوستانشان مسابقه میآدادند و به این ترتیب بچهآها را به این صنعت علاقهآمند میآکردند.

من آن سال که به این صحنه نگاه کردم به فکر فرو رفتم که خب ما چرا نباید وقتی در کشورمان علاقه به این دانش و هوش و استعداد فراوان هست، این کار را بکنیم. همانجا فکر کردم باید بیایم در کشورمان و بچهآها را با این فرهنگ آشنا بکنیم. همان روز با دوستان دور هم جمع شدیم. دوستان گفتند این اجتماعات از سال 1998 هم بوده، ولی وقتی میآرویم ایران معمولا رها میآشود. به دوستان قول دادم اگر توفیقی بود و زنده بودیم و تا زمانی که هستیم در مجموعهآهای دانشگاهی و اجرایی کشور این جریان را حمایت کنیم و بیاییم این فرهنگ و دانش را در کشور توسعه دهیم. بعد از اینآکه 2 سال با فدراسیون جهانی ربوکاپ چانهآزنی داشتیم که آنها میآگفتند شما توان ندارید و از کشورهای آسیایی فقط ژاپن و در نهایت چین میآتوانند مسابقات را برگزار کنند، ما رفتیم فدراسیون ربوکاپ توانمندیآهایمان را معرفی کردیم. فدراسیون به ما اجازه داد یک دوره مسابقات تحت نظر فدراسیون برگزار کنیم. اول که شروع کردیم در نمایشگاه بینآالمللی تهران فقط یک سالن خلیجآفارس را گرفتیم با 80 تیم. امروز که با شما صحبت میآکنم حدود 1200 تیم در این مسابقات ثبتآنام میآکنند.

این مسابقات سبب شده پارسال تقریبا در تهران 150 انجمن مکاترونیکی در مدارس تشکیل شود. این خیلی مهم است که مسابقات باعث شده در اقصی نقاط کشور این علم ترویج شده و مسابقات محلی برگزار شود. این علم پژوهشی هست که در دانشگاهآها شکل میآگیرد. حضور این محققآها در کنار هم سبب میآشود از دستاوردآهای علمی هم بیشتر یاد بگیرند و بهرهآبرداری کنند. البته ما برنامهآهایی داریم و صحبتآهایی داشتیم و دنبال میآکنیم که بتوانیم کمآکم مدرسهآهای رباتیک را راهآاندازی کنیم و بعد نشستآهایی داشته باشیم با وزیر محترم آموزش و پرورش و وزیر محترم علوم تا بتوانیم کمآکم آن بچهآها را به دانشگاهآهای رباتیک بفرستیم که رشتهآهای رباتیک بخوانند و در واقع مردان و زنان بزرگ علم رباتیک را در این دانشگاهآها تربیت بکنیم.

ادامه در پست بعد

[pesar.sabz.shad]

پاسخ : گفت و گوی جام جم با دکتر مرتضیآ موسی خانی مدیر کمیته ملی ربوکاپ ایران

ادامه پست قبلی

ما الان در مقطع لیسانس مهندسی رباتیک و در مقطع فوقآلیسانس هم مهندس رباتیک و هم مکاترونیک داریم. هفته ملی رباتیک هم که مدتآهاست در تقویم وزارت علوم گنجانده شده، اما به نظر میآرسد صنعت، آمادگی پذیرش این همه کار آموزشی و پژوهشی را ندارد. آینده این صنعت و فارغآالتحصیلان آن را چگونه میآبینید؟

امام راحل همیشه میآفرمودند جنگ یک نعمت است و ما در جنگ خیلی از کمبودآهایی را که حس کردیم به سمت تولیدآکردن رفتیم. امروز با تاکیداتی که رهبر معظم انقلاب در بحث تحول اقتصادی، جهاد اقتصادی در بحث اصلاح الگوی مصرف داشتند، منظور از اصلاح الگوی مصرف ارتقای بهرهآوری است؛ یعنی درست مصرفآکردن، یعنی جایی که لازم است تکنولوژی داشته باشیم که بهرهآوری بالاتر برود. امسال هم سال داشتهآهای ملی و تولید ملی یعنی همین که در واقع صنعت داخلی را حمایت میآکنیم و به این معنا که صنعت داخلی ما باید بازار بیشتری را در سطح جهان تسخیر بکند.

من فکر میآکنم با این نگاهآها و مشکلاتی که بعضا هست باید به سمت تولید ملی حرکت کنیم. الان هم باید صنعتآمان بیاید به این سمت که خودمان خیلی از چیزآها را تولید بکنیم. صنعت ما اگر بخواهد یک تکنولوژی وارد بکند خیلی سخت است. وقتی صنعت ما چه به عنوان سازنده ماشینآهای صنعتی و چه به عنوان ادارهآکنندهآهای این ماشینآها، این رباتآها و این سختآافزارآها شروع به کار کرد میآآید سراغ این دانشجویان مسلط به هوش مصنوعی، پردازش تصویر، رباتیک و اینآگونه مسائل.

الان خیلی از صنایع ما ممکن است در شرایط تحریم حتی نرمآافزار نداشته باشند. اگر مشکلی پیدا بشود و نیاز باشد تعمیر انجام گردد باید منتظر باشند تا متخصصی از خارج از کشور بیاید یا ما برویم آنجا و دستگاه را تعمیر کنیم. صنعت آباید به این سمت برود و از متخصص بومی استفاده کند، از نرمآافزار بومی استفاده کند از سختآافزار بومی استفاده کند و این یک ضرورت است. دوم اینآکه ما بعضی وقتآها میآگوییم چرا قیمت تمامآشده زیاد میآشود؟ خب باید بدانیم قیمت تمامآشده ترکیب سرمایهآگذاری و سود حاصل از سرمایهآگذاری است؛ یعنی وقتی شما میآروید 2 میلیارد تومان وام میآگیرید با بهره 20 درصد این بخشی از قیمت تمامآشده میآشود، هرچقدر این تکنولوژیآها بومی شود و قیمتآها پایینآتر باشد، قیمت تمامآشده محصول پایینآتر خواهد بود.

اگر قیمت تمامآشده محصول پایینآتر باشد مزیت رقابتی پیدا میآکند. به عقیده من صنعتگر ما نباید بنشیند و دیگران را متهم بکند. صنعتگر ما باید فکر کند که در این شرایط باید مدیریت بکند و معنی مدیریت یعنی همین استفاده صحیح از منابع. معنای مدیریت یعنی تبدیلآکردن عوامل محیطی به عوامل سیستمی. عوامل محیطی دست مدیر نیست. اما عوامل سیستمی دست مدیریت است. ما باید این عوامل محیطی را دستمان بگیریم. این ادارهآکردن جزو ارکان یک مدیر است؛ یعنی این مدیر وظیفهآاش این است که بتواند عوامل محیطی را تبدیل کند به عوامل سیستمی. رمز و راز ادارهآکردن همین است.

لذا ما باید بتوانیم اینها را خودمان دستمان بگیریم. قیمتآهای تمامآشده را پایین بیاوریم. نرمآافزار و سختآافزار را از عرضهآکننده داخلی تهیه بکنیم با قیمت پایینآتر یکی از عواملی که میآتواند دستمان را بگیرد همین قسمت کار است و اگر این اتفاق افتاد، چون مواد اولیه در ایران خیلی ارزان است، مواد و تکنولوژی و دانشمان اگر از ایران باشد، کیفیت محصولمان هم برابر با کالای مشابه خارجی باشد، تعیین کننده یا رهبر بازار ماییم، چون قیمت ما پایینآتر است و در واقع لیدر بازار میآشویم.

در برخی صنایع مرتبط با رباتیک مانند صنایع الکترونیک ما با دنیا تبادل بسیاری داریم و در واقع نیازی نیست که بسیاری از کارهایی که در دنیا انجام شده را مجددا انجام دهیم. با این مسائل چطور میآشود برخورد کرد؟

من معتقد نیستم که ما میآتوانیم همه چیز را داشته باشیم و تولید بکنیم از هواپیمای غولآپیکر تا سوزن! من عرضم این است که روی آنجاهایی که شایستگی محوری داریم، تمرکز بکنیم. تخصیص استراتژیک ما باید همین جاها باشد. در مباحث استراتژیک شما باید غیر متوازن برخورد کنید. یعنی باید حتی تبعیض استراتژیک قائل بشوید. تمرکز کنیم در جاهایی که شایستگی داریم، توانمندی داریم، منابع را تخصیص بدهیم آنجا. یکی از آنجاها تولید نرمآافزار است و یکی تولید بخشی از سختآافزار، مثلا همین رباتآهای پرنده، رباتآهای امدادگر، رباتآهای خانگی، رباتآهای جراح و... ما اینها را میآتوانیم تولید بکنیم. حتی دانش کار با بعضی قطعات و اجزا را هم میآتوانیم داشته باشیم، ماشینآآلاتی را تولید بکنیم و غیره. لذا من فکر نمیآکنم این مصداق عام داشته باشد. یعنی نتوانیم در هیچ بخشی از صنایع الکترونیک وارد بشویم.

به طور مثال در بخش مکانیک و نرمآافزار ربات میآتوانیم در تولید موفقیت داشته باشیم؟

صد در صد. ما الان در دانشگاه قزوین خودرویی که با پلتفرم پراید سایپا ساخته شده و در مسابقات هم اول شده تولید کردهآایم. توجه ما میآبایست اول به نیاز داخل و دوم صادرات به کشورهای دیگر باشد که اگر یک مقدار تمرکز کنیم و قیمتآهای تمام شده را پایین بیاوریم ممکن است. تولید داخلی ما باید در پاسخ به فرمایشات رهبر معظم انقلاب باشد و به سمتی برود آکه قیمت را کاهش دهیم و کیفیت را بالا ببریم.

من مثالی بزنم. مدیرعامل فورد که منصوب شد فورد در آستانه ورشکستگی بود. ایشان قیمت فورد را آورد پایین. روزنامهآهای آمریکا نوشتند اقدامی در حد جنایت. بعد مدیرعامل فورد پاسخ داد: «داشتن ماشین حق هر شهروندی است و ما باید کاری کنیم که قیمت را پایین بیاوریم» با پایین آوردن قیمت، فورد از ورشکستگی نجات پیدا کرد و دوباره برگشت به چرخه رقابتی و توانست از ورشکستگی نجات پیدا کند. مدلآهای ذهنی مدیران ما باید تغییر پیدا کند. تغییر این مدلآهای ذهنی جزئی از وظایف سازمانآهای یاد گیرنده است. ما باید مدیرانمان را به این باور برسانیم که میآتوانیم قیمت را پایین بیاوریم، ولی این هدف یک جهاد میآخواهد. شروع کنیم هر آنچه را باعث کاهش قیمت میآشود پیادهآسازی کنیم. آنچه را زائد است حذف و یک سازمان کاملا منظم با حداقل هزینهآها داشته باشیم. میآتوانیم محصول خوبی ارائه کنیم با قیمت مناسب. میآگویم محصول خوب این نیست که وقتی میآخواهیم قیمت را کم کنیم بیاییم از کیفیت محصول بزنیم. یعنی مشخصات کیفی محصول نهآتنها باید حفظ بشود، بلکه قیمت پایین بیاید.

البته یادمان هم باشد پشت هر توفیق یک عقیده هست و یک استمرار در یک عقیده؛ یعنی باید بر آن عقیده سماجت ورزیم و پافشاری کنیم، برایش سختی بکشیم تا موفق شد. این رمز موفقیت است. پس ما اگر مصمم باشیم که میآتوانیم، میآشود هر کاری را انجام بدهیم. برای نمونه عرض کنم گروهی که از یک چرخ ریسندگی شروع میآکند در روستای قهرود کاشان و امروزه صادرات آن فقط به کشورهای خارجی است و از یک گروه کوچک تبدیل میآشود به یک شرکت ریسندگی و بافندگی و دوزندگی و بعد تولید محصول آن را در سطح بینآالمللی فقط صادر میآکند و وقتی میآرویم لباس از کشورهای مختلف میآخریم و کلی تعریف میآکنیم، در حالی که پوشاک قهرود به آلمان و دبی و امارات و... صادر میآشود پس ما میآتوانیم، ولی آن چرخ ریسندگی با سماجت تبدیل به این شد. اگر سماجت نبود، سختیآکشیدن نبود امکانآپذیر نمیآشد.

میآگویند بهشت را به بها دهند نه به بهانه. مهارت دیگری که مدیران ما باید به آن دقت کنند مهارت ارتباطی است. اینجا باید مدیر مهارت برقراری ارتباط را داشته باشد. رمز موفقیت این نیست که شما بنشینید و انتظار داشته باشید همه در بزنند. باید به سراغ مشتری رفت و با او ارتباط برقرار کرد با بازار ارتباط برقرار کرد با عرضهآکننده ارتباط برقرار کرد. جایی شما با چانهآزنی ممکن است قیمت مواد را کم بکنید. مدیر بوتان رفته بود سراغ مس سرچشمه با یک ارتباط قیمت مواد را کم کرد. فروش محصولش را بیشتر کرد. از مس سرچشمه هم بیشتر کالا خرید. هم اینها بردند و هم آنها. یک ارتباط توانمند یعنی همین. میآخواهم بگویم مدیران ما باید تلاش بکنند اگر شما پشت میز بنشینید موفق نمیآشوید.

آقای بیل گیتس وقتی میآخواست ایکس باکس را عرضه کند خودش رفت معرفی کرد در ژاپن در شرق آسیا. باید حرکت کنیم. اگر میآخواهید محصول معرفی شود باید بلند شوید و خودتان به عنوان مدیرعامل از آمریکا بیایید ژاپن که مهد بازیآهای رایانهآای است و محصولت را معرفی کنی تا بتوانید آن بازار را هم بگیرید. این میآتواند رمز موفقیت ایران باشد، چون ما از این مدیرها در کشور کم نداریم، ولی این باید فراگیر بشود؛ یعنی همه مدیران ما بهآجای اینآکه بهانهآگیری بکنند و همیشه دیگران را متهم بکنند باید بپذیرند شرایط کشور ما این است و در این شرایط تصمیم بگیرند تولید کننده باشد. پس باید توکل و تلاش کرد، چون خداوند میآفرماید تلاشتان را بکنید بعدا به من توکل کنید من هم کمکتان میآکنم. مثل شرکت شیرین عسل که الان بیش از صد میلیون دلار شکلات صادر میآکند یا شرکت بهروز که از توزیع محصولات با یک ژیان آغاز شد اکنون میآشود یکی از تولیدکنندگان برتر کشور و آن ژیان را هم به عنوان نشانه دم در کارخانه گذاشتهآاند.

دانشجویان، نیروهای کار آینده هستند که بخشی از آنها در آینده مدیران صنایع و تصمیمآگیران کشور خواهند بود. در این حرکت رو به پیشرفت، دانشجویان چه مهارتآهایی را باید در خود تقویت کنند؟

دانشجویان ما باید در درجه اول یک چشمآانداز خوب برای خود داشته باشند. من به طور معمول در همه کلاسآهایی که دارم جلسه اول بحث چشمآانداز چیست را با دانشجویانم مطرح میآکنم و میآگویم باید چشمآانداز خود را برای جلسه بعد بنویسید و همراه بیاورید. دوم اینآکه از بچهآها میآخواهم برای خود یک استراتژی داشته باشند، یعنی یک منفعت بالقوه را شناسایی و برنامهآریزی کنند و نقشه بکشند که چطور میآشود به آن رسید.

دور و اطراف ما پر از فرصتآهاست. اگر دانشجویان ما نگاه خلاقانه داشته باشند میآتوانند از این فرصتآها به شکل صحیح استفاده کنند. بچهآها باید مقصود بنیادین داشته باشند. مقصود بنیادین در واقع یکی ار بخشآهای اصلی ماموریت است. ما هر کدام یک دلیل وجودی داریم که هدف آفرینش ما و دلیل وجود ما روی زمین است. مقصود بنیادین یعنی غایتی که ما برای آن زنده هستیم. فکر کنیم هدف اصلی ما چیست، فقط قرار است کار کنیم؟ فقط قرار است تدریس کنیم؟ هدف حقیقی ما چیست؟ فقط درآمد یا خدمت به بشر؟ کشف و رفع یک نیاز بشری؟

چشمآانداز باید خاص باشد، باید ویژه باشد، باید منحصر بهآفرد و بلند پروازانه باشد، مثلا میآخواهم مهندس عمران شوم که چه کاری انجام دهم؟ محاسبات کنم که خب محاسبهآگرهای بسیاری هستند. میآخواهم بنای خاصی یا مثلا خانهآای بسازم که بر اثر زلزله هیچآکس از نوع خاص آوار آن نمیرد؟! یا میآخواهم یک پزشک شوم که قلب را جراحی کنم که خب پزشک خوب اکنون زیاد است، ولی مثلا میآخواهم پزشکی شوم که روشی اختراع کنم تا جراحتآهای بعد از عمل کاهش یابد و زمان مرخصی بهبود سریعآتر گردد. اینها میآشود مقصود نهایی و نمونهآهای بسیار دیگری مانند این نگاهآهای ارزشمند و خاص. اگر اینآطور نگاه کنند از لحظهآلحظه لذت خواهند برد و زندگی بسیار ارزشمند میآشود و آن وقت است که به جای پنج ساعت، 10 ساعت در روز تحقیق میآکنیم و آن وقت است که زندگی دیگر تکراری و بیآمعنا نیست و هر روز انسان خدا را بیشتر شکر میآکند.

مجموعه این ایستگاهآهایی که در آن پیاده شدیم یعنی همین زندگی که مدت محدودی در آن هستیم و با مقصود نهایی زیباتر میآشود و تحمل آن لذتآبخشآتر است و میآشود کارهای بیشتری را برای رضای خدا و ساختن آخرت انجام داد، چون این دنیا مزرعه آخرت است و ایستگاهی برای مدت محدود که همه خواهیم رفت.

تهیه کننده: آریا صبوری
منبع: روزنامه جامآجم