استفاده از ترایاک برای سوئیچ AC

[.: Parham :.]

تو این مدار رله لچ شونده چطور باید به جای رله از ترایاک استفاده کنم؟



کلا یک ترایاک رو چطور میشه وقتی تریگرش کردیم قفل بشه؟! مثلا نمیشه گیت رو به ترمینال یک وصل کنیم؟!

[فرشاد اکرمی]

پاسخ : استفاده از ترایاک به جای رله در مدار رله لچ شونده

دوست عزیز ترایاک تشکیل شده از دو ترستور موازی تا بتونه هم دی سیکل مثبت کار کنه و هم منفی !
طرز کار اون شبیه تریستوره ، وقتی که روشن میشه ، تا زمانی که ولتاژ دو سر اون پائینتر از حد مجاز (بسته به نوع ترایاک داره ) نباشه ،آخاموش نمیشه ! همون حالت لچ !

یعنی اگر توی ولتاژ dc از اون استفاده می کنین ، بدون هیچ مشکلی خود به خود یه سیستم لچه !
ولی اگر توی سیستم ac بخواین با اون کار کنین ، باید در هر سیکل یه پالس به پایه تریگر اون بدین تا روشن بشه ! و اگر می خواین که حالت لچ رو داشته باشه باید یا یه مدار معمولی مثل همین دیمرها ببندید یا با میکرو به نسبت فرکانس اونو تحریک کنین !

البت اینم بگم که توی ولتاژ dc دیگه از ترایاک استفاده نمی کنند !

[.: Parham :.]

پاسخ : استفاده از ترایاک به جای رله در مدار رله لچ شونده

ممنون. من برای AC میخوام. ولی میخوام دقیقا کار همون مدار بالا رو بدون رله انجام بدم. یعنی با یه پالس روشن بمونه و با ریست یا کلا قطع پاور خاموش بشه.

[nex2004]

پاسخ : استفاده از ترایاک به جای رله در مدار رله لچ شونده

ممنون. من برای AC میخوام. ولی میخوام دقیقا کار همون مدار بالا رو بدون رله انجام بدم. یعنی با یه پالس روشن بمونه و با ریست یا کلا قطع پاور خاموش بشه.

سلام دوست عزیز
ترایاک هم کار همون مداری رو که بالا گذاشته اید رو می کنه یعنی با تحریک پایه گیت وصل می شه و وصل میمونه برای قطع کردن هم اون شسی stop رو که گذاشتید رو بزازید سر راه اند1 .
یک نمونه ترایاک BT136 هستش که پایه های اون از سمت چپ به راست به ترتیب اند 1 اند2 گیت هستش . یادم رفت بگم که اون شسی START رو هم بزارید سر راه گیت . توجه داشته باشید که به گیت یک مقاومت 1 کیلو اهم هم وصل کنید تا ترایاک نسوزه .
موفق باشید :smile:

[فرشاد اکرمی]

پاسخ : استفاده از ترایاک به جای رله در مدار رله لچ شونده

دوست عزیز ترایاک در ولتاژ AC فقط با یک بار تحریک پایه گیت روشن نمی مونه !
همونطور که گفتم ترایاک تشکیل شده از دو تا ترستور تا در هر دو جهت سیکل منفی و مثبت رو از خودش عبور بده !
یکی از شرطهائی که باعث میشه تریستور بعد از روشن شدن خاموش بشه ، پائین آومدن ولتاژ دو سر اون از حد مجازه !
توی ولتاژ AC هم بعد از اینکه توی هر سیکل ولتاژ صفر میشه ترایاک خاموش میشه و باید برای هر سیکل اون یه پالس بفرستیم !
---------------------------------------------------------------------

دوست عزیز شما باید از قطعات اپتو کوپلر برای این کار استفاده بکنید !
در زیر یه نمونه مدار گذاشتم ، که قسمت فرمان اون می تونه چندین مدل باشه و بستگی به طراحی شما داره ! یا مثل این مدار باشه و شما با زدن یه دکمه روشن کنید مدار رو و با زدن یه دکمه دیگه با قطع جریان کل مدار خاموش بشه ! می تونید برای فرمان دادن به این اپتو کوپلر هم از میکرو استفاده کنید و یا مدارات منطقی و کلا هر چی که باهاش بشه فرمان داد !
خوبی این مدار اینه که قسمت قدرت شما با مدار الکترونیکی شما کلا ایزوله هست و حتی در حالت انفجار اپتو کوپلر هم باز صدمه ای به قسمت فرمان نمی خوره !

فقط یه نکته اینجا مهمه و اون انتخاب اپتو کوپلر ! شما باید از بازار اپتو کوپلر ترایاکی برای 220 ولت بگیرید و حتما بدونید که پایه های فرمان اون کدوماست و با چه ولتاژی و جریانی تحریک میشه و خود ترایاک ( بخش قدرت ) تا چه جریانی رو می تونه تحمل کنه !
تا اونجائی که من می دونم اپتو کوپلر از ولتاژهای پائین (9 ولت ) تا (220 ولت ) وجود داره و دیدم ! حالا یک بار از یکی از دوستان هم شنیدیم که برای 380 ولت هم وجود داره !! ولی مهم جریان عبوری از اوناست !

الان هم به مدارات اپتو کوپلری می گن رله الکترونیکی بی خطر ، چون توی مدارات میکروکنترلری هم ایجاد نویز نمی کنه !

[nex2004]

پاسخ : استفاده از ترایاک به جای رله در مدار رله لچ شونده

دوست عزیز ترایاک در ولتاژ AC فقط با یک بار تحریک پایه گیت روشن نمی مونه !
همونطور که گفتم ترایاک تشکیل شده از دو تا ترستور تا در هر دو جهت سیکل منفی و مثبت رو از خودش عبور بده !
یکی از شرطهائی که باعث میشه تریستور بعد از روشن شدن خاموش بشه ، پائین آومدن ولتاژ دو سر اون از حد مجازه !
توی ولتاژ AC هم بعد از اینکه توی هر سیکل ولتاژ صفر میشه ترایاک خاموش میشه و باید برای هر سیکل اون یه پالس بفرستیم !
---------------------------------------------------------------------

دوست عزیز شما باید از قطعات اپتو کوپلر برای این کار استفاده بکنید !
در زیر یه نمونه مدار گذاشتم ، که قسمت فرمان اون می تونه چندین مدل باشه و بستگی به طراحی شما داره ! یا مثل این مدار باشه و شما با زدن یه دکمه روشن کنید مدار رو و با زدن یه دکمه دیگه با قطع جریان کل مدار خاموش بشه ! می تونید برای فرمان دادن به این اپتو کوپلر هم از میکرو استفاده کنید و یا مدارات منطقی و کلا هر چی که باهاش بشه فرمان داد !
خوبی این مدار اینه که قسمت قدرت شما با مدار الکترونیکی شما کلا ایزوله هست و حتی در حالت انفجار اپتو کوپلر هم باز صدمه ای به قسمت فرمان نمی خوره !

فقط یه نکته اینجا مهمه و اون انتخاب اپتو کوپلر ! شما باید از بازار اپتو کوپلر ترایاکی برای 220 ولت بگیرید و حتما بدونید که پایه های فرمان اون کدوماست و با چه ولتاژی و جریانی تحریک میشه و خود ترایاک ( بخش قدرت ) تا چه جریانی رو می تونه تحمل کنه !
تا اونجائی که من می دونم اپتو کوپلر از ولتاژهای پائین (9 ولت ) تا (220 ولت ) وجود داره و دیدم ! حالا یک بار از یکی از دوستان هم شنیدیم که برای 380 ولت هم وجود داره !! ولی مهم جریان عبوری از اوناست !

الان هم به مدارات اپتو کوپلری می گن رله الکترونیکی بی خطر ، چون توی مدارات میکروکنترلری هم ایجاد نویز نمی کنه !

سلام من مداری که شما تو شکل گذاشته بودید رو توی پروتوس اجرا کردم مدار درست بود . ممنون از شما . اگر مدارهای الکترونیک صنعتی دیگری دارید ممنون میشم برامون بزارید :job:

[.: Parham :.]

پاسخ : استفاده از ترایاک به جای رله در مدار رله لچ شونده

ممنون از راهنمایی دوستان. فعلا اون بحث لچ شدن به کنار! چون دیدم اینجا بحث اپتو کوپلر مطرح شد گفتم سوال دیگم رو هم همینجا بپرسم.
من این مدار رو بستم برای سوئیچ کردن یه لامپ کم مصرف فعلا! جریان مصرفیش هم حدود 160mA هست.



اولا که از اپتو ترایاک MOC3021 استفاده میکنم. برای درایو کردنش مستقیما با یه مقاومت 150 اهمی به پایهآهای میکرو وصل کردم. اونطرف هم به جای مقاومت 360 اهمی، 390 گذاشتم. ترایاک هم BT139-600E استفاده کردم. و باقی هم به همون شکلی که هست. مقاومتها رو 1/2آ گرفتم. خازنها رو باید چه نوعی و چند ولت بگیرم؟ و آیا کلا اون مقادیر خازنها و مقاومتها مناسبه؟ این شماتیک رو تو دیتاشیت خود MOC30 ها گذاشته.

[فرشاد اکرمی]

پاسخ : استفاده از ترایاک به جای رله در مدار رله لچ شونده

اول از همه اینکه دوست عزیز ، شما چه مقدار جریان می خواین ؟ یعنی اون اپتو کوپلر تامین نمی کرد ؟

بگذریم .......
دوست عزیز این مدار اولین و ساده ترن نوع دیمر هستش ، البت با یه تغییر جزئی و اون اینکه به جای دیاک از یه اپتو کوپلر استفاده شده .
اون مقاومت و خازن سری دست راستی ، فقط به خاطر گرفتن نویز هستند و کار خاصی رو انجام نمی دن ( توی مدارات میکروکنترلی قرار می دن و لی در مدارات غیر حساس ، اونارو نمی زارن )
مقاومت 470و خازن 0.05 به منظور ایجاد اختلاف فاز هستند . به این ترتیب که شما با گذاشتن یه پتانسیومتر در راه اون مقاومت 470 و کم و زیاد کردن اون می تونین مقدار اختلاف فاز رو کم و زیاد و در نتیجه میزان برش ولتاژ رو توسط ترایاک کم و زیاد کنید ! در دیمرهای معمولی به جای اون مقاومت 390 یه دیاک وجود داره که مستقیما وارد پایه گیت ترایاک میشه ! ولی اینجا برای کاهش ولتاژ ابتدا وارد یه مقاومت و سپس وارد ترایاک اپتو کوپلر و بعد از اون پایه گیت ترایاک میشه .

همونطور هم که گفتین ، چون این مقادیر رو خود شرکت سازنده مشخص کرده ، بهتره که به اونا دست نزنین (مخصوصا مقاومت 470) چون در غیر اینصورت شاید اختلاف فازی بیشتر یا کمتر ایجاد بشه و ترایاک مثل یک کلید معمولی عمل نکنه و مقداری از ولتاژ رو برش بده ! بهتره که از خازنهای پلی استر استفاده بکنین تا هم نویز کمتری داشته باشین و هم کارکرد مدار اساندارد تر بشه ! در مورد مقاومت 360 هم بگم که این مقاومت برای پائین آوردن دامنه جریانیه که می خواد وارد گیت ترایاک بشه ! از این حد کمتر نکنید چون ممکنه باعث خرابی ترایاک بشه و خیلی هم زیاد نکنین چون ممکنه که ترایاک اصلا عمل نکنه !

برای ترایاک هم هر نوع ترایاکی رو می تونین استفاده بکنین ! بسته به مقدار جریانی که می خواین .

فقط یه نکته ای رو بگم که حتما موارد ایمنی رو رعایت بکنین و همیشه یه لامپ با منبع ولتاژی که می خواین باهاش کار کنین سری باشه ! موقع کار کردن هم به سمت ترایاک نیگا نکنین ! چون اونموقعه که دیگه هیچ اتفاقی نمی افته ! اینو به خاطر این می گم که با کوچکترین اتصال کوتاه ، شاهد انفجار ترایاک خواهید بود ! من یه بار خطر از بیخ گوشم گذشته اینارو دارم می گم !

[.: Parham :.]

پاسخ : استفاده از ترایاک به جای رله در مدار رله لچ شونده

خیلی ممنون بابت توضیحات کامل و دقیقتون.

در مورد سوال اولتون: همون طور که عرض کردم از لامپهای کم مصرف استفاده میکنم و جریان مصرفی بالاستی که من استفاده میکنم 160mA هست. ولی اون اپتو ترایاک رو تو دیتاشیت نوشته که فقط برای درایو کردن ترایاک استفاده کنید و مستقیما لودتون رو با اون سوئیچ نکنید!

فقط جریان اون لامپ که سری بشه رو متوجه نشدم! چه نقشی داره؟ من روی تک تک بالاستهام فیوز دارم و روی جریان ورودی کلی هر دسته هم همینطور.

[.: Parham :.]

پاسخ : استفاده از ترایاک به جای رله در مدار رله لچ شونده

فرشاد جان،
همونطور که عرض کردم از اون مدار برای سوئیچ کردن یک لامپ کم مصرف استفاده میکنم. خازنها رو هم MKT گرفتم. 10 نانو و 47 نانو 250 ولت. (باقی قطعات رو هم تو پست قبلی عرض کردم)
ولی یه مشکلی که دارم اینه که وقتی مدار خاموشه این لامپها هر یک ثانیه یه چشمک میزنه! مشکل از کجا میتونه باشه؟

[فرشاد اکرمی]

پاسخ : استفاده از ترایاک به جای رله در مدار رله لچ شونده

اول از همه در مورد اون لامپه بگم ! اون فقط وقتی که داری روی مدار کار می کنی با مدارت سری میشه ، تا اگر موقعی اتصال کوتاهی پیش اومد ، لامپ روشن بشه و اتفاقی نیفته ! چون چند بار برام پیش اومده که ترایاک همراه با فیوز منهدم شدند !

در مورد مشکل چشمک زدن ! هم می تونه از قسمت مدار فرمان باشه ، که باید تست کنی ببینی فرمانی که به اپتو کوپلر داده میشه هم همین چشمک زدن رو داره یا نه ! ( می توین با یه led راحت بفهمی ! )

از قسمت خود ترایاک فکر نمی کنم اینطور باشه ! چون فرکانس 50 هرتز و اگر یه نمه هم اختلاف فاز داشته باشه دیگه نباید هر یه ثانیه اینطور بشه ! شما برای امتحان این مسئله هم می تونین خازن 0.05 میکرو فارادی ( دست چپی برای ایجاد اختلاف فاز ) رو از مدار حذف کنی ! چون اینجو ری دیگه هیچ اختلاف فازی هم ایجاد نمیشه !

[.: Parham :.]

پاسخ : استفاده از ترایاک به جای رله در مدار رله لچ شونده

از مدار فرمان نیست. اتفاقا به ذهنم رسید و برای امتحان از مدار خارجش کردم و باز هم این مشکل بود. حالا اون خازن رو که فرمودید حذفش میکنم و خبرش رو میدم. ممنون.

[.: Parham :.]

پاسخ : استفاده از ترایاک به جای رله در مدار رله لچ شونده

خوب، دقیقا با برداشتن اون خازن، مشکل برطرف شد!ا¾ حالا چه باید کرد؟ لازم نیست!؟ مقدارش رو باید عوض کنم؟!

[فرشاد اکرمی]

پاسخ : استفاده از ترایاک به جای رله در مدار رله لچ شونده

دوست عزیز ، همونطور هم که همون بالا گفتم ،آ این خازن عمل جابه جائی فاز رو انجام میده ،آ و برای برش ولتاژ استفاده میشه !

یعنی چی ؟ کار همون دیمر ! کنترل نور یا دور موتور و ... (کنترل ولتاژ ! ) که اگر اطلاعات بسیار دقیقی می خوالین از نحوه محاسبات به دست بیارین ، کافیه که یه کتاب الکترونیک صنعتی بگیرین ،آهمه چیز از سیر تا پیاز توی اون شرح داده شده !

حالا ، شما هم فقط می خواین عمل کلید رو با این مدار انجام بدین ، بود یا نبود اون فرقی نمی کنه

ولی همونطور که قبلا هم گفتم اگر می خواین با اون برش ولتاژ رو انجام بدین ، کافیه که یه پتانسیومتر 100 کیلو اهمی با اون مقاومت 470 کیلو اهمی سری کنید ( حالا با یه نمه این ور اونور

[.: Parham :.]

پاسخ : استفاده از ترایاک به جای رله در مدار رله لچ شونده

خیلی ممنون از راهنماییتون. دقیقا من فقط برای سوئیچ میخوام.