تبدیل پاور کامپیوتر به منبع تغذیه متغییر+توضیحات

[HS1386]

درود، بنا به درخواست دوستان تصمیم گرفته شد که آموزش تبدیل پاور کامپیوتر به منبع تغذیه متغییر ، به زبان ساده و تشریحی در انجمن قرار بگیره.
دلایلی مثل فراوان بودن ، در دسترس بودن ، توان خروجی بالا ، انعطاف پذیری بیشتر نسبت به دیگر منبع تغذیه های سویچینگ ، باعث شده که پاور کامپیوتر ( مخصوصا دست دو
) به گزینه مناسبی برای تبدیل به منبع تغذیه های متغییر تبدیل بشه.
یک پاور کامپیوتر معمولی میتونه تا 7 آمپر در 24 ولت و یک پاور کامپیوتر باکیفیت تر میتونه تا 14 آمپر در 24 ولت ارایه بده.
ضمن اینکه منبع تغذیه ای که در این آموزش ساخته میشه، میتونه ولتاژ دوبل هم ارایه بده که یعنی میتونیم ولتاژ خروجی 48 ولت هم از پاور دریافت کنیم!
چند هفته پیش ، یک پاور کامپیوتر از انباری پیدا کردم که چندین سال قبل به قیمت 30 هزار تومن خریده بودم و تصمیم گرفتم که این آموزش در انجمن ارایه بدم.
پاور مورد نظر ، پاور پایین رده برند EGATE مدل PE-9000 هست که در ادامه چند تصویر از پاور مور نظر قرار میدم.

تصویر از نمای بالا (نمای فن):

https://s6.uupload.ir/files/img_۲۰۲۳۰۹۲۸_۱۰۲۶۰۷_y6dg.jpg

تصویر از برچسب مشخصات فنی:



تصویر از برد داخل پاور کامپیوتر مورد استفاده :




دقت کنید که سیم های رابط را جدا کردم .

[HS1386]

دقت کنید که به دلیل کمبود زمان ، ممکن هست تکمیل آموزش چند هفته طول بکشه، پس لطفا صبور و شکیبا باشید.

[Tanha7]

بنا به درخواست ایجادکنندهی این موضوع، مطالب این پست به https://www.eca.ir/forums/forum/%D8%...37#post1144737 منتقل شد.

[HS1386]

در این تاپیک لطفا سوال نپرسید.
تاپیک لینک زیر مخصوص پرسش و پاسخ در مورد این موضوع هست،

https://www.eca.ir/forums/forum/%D8%...8C%DB%8C%D8%B1

[HS1386]

نکات فنی:

پاور کامپیوتر مورد استفاده حتما باید دارای آیسی کنترلر TL494 یا KA7500 باشه و همچنین در صورتی که پاور مورد استفاده دارای آیسی LM339 هم باشه ، قابل اطمینان تر هست که آموزش متغییر سازی به خوبی و با کیفیت جواب بده.
بنابراین پاور کامپیوتر هایی که دارای آیسی KA7500 یا TL494 نیستن رو برای این آموزش بی خیال بشید.
به این دلیل که چنین آیسی های متفرقه ای مدارات حفاظتی خاص و انحصاری دارن و اطلاعات زیادی از پایه های فیدبک و... در اونها وجود نداره.
همچنین پاور های گران قیمت و پاور های دارای PFC هم این آموزش بدردشون نمیخوره!

ضمن اینکه از محل خروجی +12 به عنوان خروجی اصلی استفاده خواهد شد و خروجی های +3.3 و +5 ولت غیر فعال خواهند شد.

معنای برخی کلمات به کار رفته در تاپیک:
آیسی PWM : منظور همان آیسی مولد پالس سویچینگ TL494 یا KA7500 است.
آیسی سوپروایزر : آیسی است که وظیفه حفاظت اضطراری اتصال کوتاه و اضافه ولتاژ را دارد و در پاور همان LM339 است.
مدار RC : مدار ساده ساخته شده از 1 مقاومت و 1 خازن.
محل GND یا 0V :محل وصل شدن سیم های مشکی روی برد پاور
محل خروجی + : محل وصل شدن سیم های زرد روی برد پاور
محل خروجی +12 : محل وصل شدن سیم های زرد روی برد پاور
محل خروجی منفی ( دوبل ) : محل وصل شدن سیم آبی روی برد پاور
خروجی استندبای 5 ولت : محل وصل شدن سیم بنفش روی برد پاور

[HS1386]

قطعات مورد نیاز+لینک خرید :

ولوم 10 کیلو اهم 2 عدد https://eshop.eca.ir/%D9%88%D9%84%D9%88%D9%85/1656-%D9%88%D9%84%D9%88%D9%85-10k-%D8%A7%D9%87%D9%85-%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D 8%AF.html

ولوم 500 اهم یا 1 کیلو اهم 2 عدد https://eshop.eca.ir/%D9%88%D9%84%D9%88%D9%85/1652-%D9%88%D9%84%D9%88%D9%85-500-%D8%A7%D9%87%D9%85-%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D 8%AF.html

ماژول ولت متر-آمپر متر پنلی https://eshop.eca.ir/-%D9%88%D9%84%D...%A8%DB%8C.html

تعدادی مقاومت مختلف

آیسی آپ امپ TL072 یا ترجیحا OP07 https://eshop.eca.ir/%D8%AA%D8%B1%D8...D8%AC-dip.html
و

https://eshop.eca.ir/%D8%AA%D8%B1%D8%A7%D8%B4%D9%87-op-amp/794-%D8%AA%D8%B1%D8%A7%D8%B4%D9%87-%D8%A2%D9%BE-%D8%A7%D9%85%D9%BE-op07-%D9%BE%DA%A9%DB%8C%D8%AC-dip.html

خازن الکترولیت 1200 میکروفاراد 35 ولت:
https://eshop.eca.ir/%D8%AE%D8%A7%D8%B2%D9%86-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%A7%D9%84%DA%A9%D8%AA%D8%B1%D9%88%D9%84%DB%8C%D 8%AA-35v/21287-%D8%AE%D8%A7%D8%B2%D9%86-%D8%A7%D9%84%DA%A9%D8%AA%D8%B1%D9%88%D9%84%DB%8C%D 8%AA%DB%8C-1000uf-16v-%D8%AA%D8%A7%DB%8C%D9%88%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D9%85%D8%A7%D8%B1%DA%A9-taicon-%D8%A8%D8%A7-%D8%B7%D9%88%D9%84-%D8%B9%D9%85%D8%B1-%D8%A8%D8%A7%D9%84%D8%A7.html

دیود زنر 24 ولت:

https://eshop.eca.ir/%D8%AF%DB%8C%D9%88%D8%AF-%D8%B2%D9%86%D8%B1-zener/788-%D8%AF%DB%8C%D9%88%D8%AF-%D8%B2%D9%86%D8%B1-24v-05w-%D9%BE%DA%A9%DB%8C%D8%AC-do-34.html

فیبر سوراخدار https://eshop.eca.ir/%D9%81%DB%8C%D8...%B7%D9%87.html


این پست در آینده بروز خواهد شد!

[FX5]

سلام.
لطفا ادامه مطالب را بفرستید.
ممنون

[HS1386]

گام اول ،اطمینان از سالم بودن پاور :
پاور کامپیوتر مد نظر را به برق متصل کنید و سیم سبز و مشکی کانکتور اصلی را اتصال کوتاه کرده و با مولتی متر از وجود ولتاژ های سیم بنفش ( 5 ولت ) و سیم نارنجی ( 3.3 ولت ) و سیم قرمز ( 5 ولت ) و سیم زرد ( 12 ولت ) و در نهایت چرخیدن فن اطمینان حاصل کنید.
در صورتی که تمام این علائم وجود داشت ، میتوان نتیجه گرفت که پاور کامپیوتر سالم هست.

[HS1386]

گام دوم، باز کردن پاور :
معمولا در قسمت بالایی پاور ، چهار عدد پیچ وجود دارد که با باز کردن آنها ، قاب پاور کامپیوتر باز میشود.
البته در برخی مدل ها ، پیچ های مخفی هم وجود دارند که لازم است خودتان آن را پیدا کنید.
معمولا نیازی به باز کردن پیچ های فن وجود ندارد.

[HS1386]

گام سوم، بررسی نوع قطعات و اطمینان :
طبق توضیحاتی که در پست 5 داده شد ، اقدام به بررسی قطعات برد پاور بکنید و در صورتی که شرایط صحیح بود، به مرحله بعد بروید.

[HS1386]

گام چهارم، باز کردن برد و سیم ها:
معمولا در اغلب پاور کامپیوتر ها، برد داخل پاور توسط 4 پیچ در 4 گوشه برد به بدنه پاور محکم میشود، آنها را باز کرده و سپس اقدام به خارج کردن برد از محل خود میکنیم.
سپس تمام سیم های متصل به برد ، اعم از سیم های خروجی و سیم های فن و سیم های ورودی 220 ولت را با هویه از برد جدا میکنیم تا دسترسی به قطعات راحت تر شود و بتوان تمرکز بیشتری روی برد کرد.
بعد از این مرحله ،باید برد اینگونه باشد.


و

[HS1386]

گام پنجم، تغییرات در دیود ها :
لازم است در این مرحله دیود های اضافی را حذف کنیم،
پاور کامپیوتر اغلب دارای دو هیت سینک آلومینیومی ( حرارت گیر ) است که هیت سینک نزدیک به سیم های خروجی ، هیت سینک دیود های یکسوساز است که روی آن 3 دیود شاتکی نصب شده.
مولتی متر را در حالت تست بوق ( تست اتصال کوتاه / بازر ) قرار داده و یکی از پراب ها را در محل سیم های خروجی 12 ولت قرار داده و پراب دیگر را به پایه وسط ( پایه کاتد ) دیود های شاتکی نصب شده بر روی هیت سینک مذکور میزنیم.
بر روی هر کدام از دیود ها که مولتی متر بوق زد و عدد 0 نشان داد ، متوجه میشویم که دیود مورد نظر مربوط به خروجی 12 ولت است و نباید با آن کاری داشته باشیم.
دو دیود شاتکی دیگر را از برد خارج میکنیم . البته لازم به ذکر است که اغلب موارد دیود شاتکی مربوط به خروجی 12 ولت ، دور از لبه برد است.
دلیل: وجود 2 دیود شاتکی اضافی در مدار ، که مربوط به خروجی 3.3 ولت و 5 ولت هستند ، هنگام متغییر بودن مدار ، باعث عملکرد نا خواسته مدار حفاظت اضافه ولتاژ میشود و پاور را خاموش میکند.
در تصویر زیر مشاهده میکنید که 2 دیود شاتکی اضافی خارج شدند:


همچنین اگر خط مسی متصل به پایه وسط دیود شاتکی باقی مانده را از پشت برد پاور تعقیب کنید ، به پایه آند یک دیود فست مانند FR104 یا FR107 میرسید که با یک مقاومت 10 الی 47 اهمی سری شده، بایستی دیود FR یا مقاومت مذکور را از مدار خارج کنید.
دلیل: در صورتی که ولتاژ خروجی منبع تغذیه را بخواهیم بالاتر از 12 ولت تنظیم کنیم ، وجود این مقاومت و دیود باعث میشود که ولتاژ تغذیه آیسی TL494 به بالای 20 ولت برسد که باعث فشار بیشتر به آیسی و داغ کردن بیشتر آن میشود.
البته بجای آن میتوانید کار پست 13 در مورد همین مقاومت را انجام دهید.
تصویر دیود و مقاومت مذکور را در پاور خودم :

[HS1386]

گام ششم، تغییرات در مقاومت ها:

مسیر خروجی های +12 و -12 را از پشت برد تعقیب کنید.
به مقاومت هایی میرسید که بزرگتر از دیگر مقاومت ها هستند و بین خروجی مذکور و GND قرار دارند ، و مقاومتی بین 150 تا 680 اهم دارند، آنها را با مقاومتی با توان بالاتر ( حداقل 1 وات ) و 330 اهم الی 1 کیلو اهم جایگزین کنید،بهتر است مقدار مقاومت خط -12 ولت بیشتر از مقدار مقاومت خط +12 ولت باشد .
دلیل: این مقاومت ها برای ولتاژ 12 ولت در مدار قرار داده شدند و در صورتی که بخواهیم ولتاژ بیشتری از خروجی دریافت کنیم ، این مقاومت ها خواهند سوخت.
در تصویر زیر ، مقاومت های مذکور را در پاور خودم علامت زدم:


دوباره بر میگردیم به بخش دیود های شاتکی ، اگر بین هیت سینک دیود های شاتکی و ترانس ها نگاهی بیندازیم ، چند عدد مقاومت و خازن عدسی میبینیم.
دو پایه کناری دیود شاتکی حذف شده را از پشت برد تعقیب میکنیم ، به 2 مقاومت ( با مقدار بین 2.2 تا 6.8 اهم ) و 2 خازن عدسی سری شده میرسیم ( که این مجموعه در واقع مدار « اسنابر » نام دارد ) آن مقاومت ها را از مدار خارج میکنیم.
دلیل: نیازی به خروجی 3.3 و 5 ولت نداریم ، بنابراین جهت جلوگیری از اختلال در عملکرد ، این مقاومت ها را خارج میکنیم.

سپس، مسیر دو پایه کناری دیود شاتکی باقی مانده را از پشت برد تعقیب میکنیم، به 1 مقاومت ( معمولا 10 اهمی ) و خازن عدسی سری شده میرسیم که به دو پایه کناری دیود شاتکی متصل شدند، مقدار و توان این مقاومت را افزایش میدهیم، من از مقاومت 10 اهم 1 وات استفاده کردم (مقاومت 22 اهمی بهتر هست )که در تصویر زیر میبینید:

دلیل: مقدار این مقاومت هم بر اساس ولتاژ خروجی 12 ولت بوده که برای ولتاژ بالاتر ، مقدار و توان آن را باید افزایش داد تا نسوزد.

در صورتی که دیود سری شده با مقاومت مذکور در پست 12 را حذف نکردید، مقاومت را حذف کنید و با مقدار بالاتر ( برای مثال ، 330 الی 680 اهم ) جایگزین کنید ، این کار بهتر از حذف کلی دیود است.

[HS1386]

گام هفتم، تغییرات در خازن ها:
خطوط مسی مربوط به خروجی 3.3 ولت و 5 ولت را از پشت برد تعقیب میکنیم ، به خازن الکترولیت صافی بین خروجی و GND میرسیم.
هر دو خازن را از مدار حذف میکنیم و محل خازن مربوط به خروجی 3.3 ولت را اتصال کوتاه میکنیم.
دلیل: جهت جلوگیری از اختلال مدار حفاظت از اتصال کوتاه.

نکته مهم: در برخی از پاور ها ، بجای یک خازن در خروجی ها ، از چند خازن به صورت موازی استفاده شده که باید اقدامات این پست را برای تمام خازن های موازی شده انجام داد.

سپس، مسیر خروجی های +12 و -12 ولت را از پشت برد تعقیب میکنیم ، به خازن های الکترولیت صافی بین خروجی های مذکور و GND میرسیم .
خازن مربوط به مسیر +12 ولت ( که معمولا 16 ولت 1000میکروفاراد است ) را با خازن 35 ولت 1000 میکروفاراد ( یا بالاتر ) تعویض میکنیم.
خازن مربوط به خروجی -12 ولت هم ( که معمولا 16 ولت 330 الی 680 میکروفاراد است ) را با خازن 35 ولت 220 یا 470 میکرروفاراد تعویض میکنیم.
دلیل: خازن های 16 ولتی تحمل ولتاژ 24 ولت را ندارند و منفجر میشوند.

تصویر برد پس از انجام تغییرات پست 12 و 13 و 14:

[HS1386]

گام هشتم، تغییر در مدار ولتاژ مرجع:
این مرحله ، مرحله مهمی است که باعث فراهم شدن امکان تغییر ولتاژ و جریان میشود، در این مرحله با آیسی PWM ( که TL494 یا KA7500 میباشد ) و قطعات مجاور آن کار داریم، به همین دلیل بد نیست که ابتدا توضیح تئوری به زبان ساده بدهم.
پایه 1و 2 آیسی PWM ، برای مقایسه گر ولتاژ استفاده میشود.پایه 1 برای نمونه گیری از ولتاژ خروجی و پایه 2 برای ولتاژ مرجع استفاده میشود.
ولتاژ پایه 2، ولتاژی است که ولتاژ پایه 1 با آن مقایسه میشود و در صورتی که ولتاژ پایه 1 کمتر از ولتاژ پایه 2 باشد ، آیسی دستور افزایش ولتاژ خروجی را میدهد و در صورتی که ولتاژ پایه 1 بیشتر از پایه 2 شود ، آیسی دستور کاهش ولتاژ خروجی را میدهد.
در پاور کامپیوتر ، ولتاژ مرجع پایه 2 ، عموما در حدود 4.5 ولت میباشد، و این معنی بدی دارد ، یعنی نمیتوان هنگام تنظیم ولتاژ خروجی ، ولتاژ خروجی را کمتر از 4.5 ولت کرد ، پس باید ولتاژ پایه 2 را به زیر 1 ولت کاهش دهیم.
برای این کار ، مسیر مسی متصل به پایه 2 آیسی را از پشت برد تعقیب کنید، به یک مقاومت با مقدار بالای 1 کیلو اهم که بین پایه 2 و پایه 14 آیسی قرار دارد ، میرسید، آن را علامت بزنید.

*نکته: در اغلب مدارات پاور کامپیوتر ، پایه های 13 و 14 و 15 آیسی PWM به هم متصل هستند.

دوباره پایه 2 آیسی را از پشت برد تعقیب کنید ، به یک مقاومت با مقدار بالای 10 کیلو اهم که بین پایه 2 و خط زمین GND قرار دارد ، میرسید ، این مقاومت را هم علامت بزنید.
حالا دو مقاومت علامت زده را با یک دیگر جا به جا کنید.

*نکته 2: در برخی از پاور ها ، به جای یک مقاومت ، از چند مقاومت موازی استفاده شده که در این صورت باید تمام مقاومت ها را با هم جا به جا کنید.

در تصویر زیر ، جابه جاییی دو مقاومت مذکور را در پاور خودم میبینید ( با تصویر پست 11 مقایسه کنید )